Waarom?

Cijfers

De cijfers zeggen genoeg:

• Ruim 600.000 mensen hebben COPD en het aantal neemt toe;
• Bijna 7.000 mensen zijn in 2018 overleden aan COPD;
• Er zijn ruim 36.500 opnamen per jaar voor een longaanval*. Dit komt neer op ruim 265.000 opnamedagen;
• Totale zorgkosten COPD €1 miljard;
• 50% van ziekenhuisopnamen zijn heropnames. Een derde, vierde of vijfde opname in hetzelfde jaar is bij deze patiëntengroep niet ongebruikelijk;
• Voorafgaand aan het zorgpad waren er geen protocollen en richtlijnen. Dit zorgde voor veel variatie in het land.

Zie voor meer cijfers waaronder incidentie en zorggebruik longcijfers.nl

* De medische benaming van een longaanval is exacerbatie. De LAN en het Longfonds geven de voorkeur aan het woord longaanval. Een longaanval, ofwel een plotselinge verergering van klachten bij mensen die lijden aan COPD, omschrijft veel duidelijker hoe ernstig de klachten – voornamelijk op lange termijn – zijn. Uit onderzoek blijkt dat de overlijdenskans een jaar na een ziekenhuisopname ten gevolge van een longaanval groter is dan na een hartaanval.

Veel patiëntenleed

Een longaanval, zeker bij een ziekenhuisopname, veroorzaakt veel leed bij patiënten en hun omgeving. Mensen met COPD hebben altijd al moeilijkheden bij het ademen. Dit komt door de beschadigde longen die de zuurstofuitwisseling belemmeren. Bij een longaanval verergeren deze klachten, waardoor zij het zeer benauwd krijgen en zelfs het gevoel krijgen dat zij stikken. Een ziekenhuisopname is dan vaak noodzakelijk. 

Bij een longaanval is niet in paniek raken het belangrijkste. Door op tijd actie te ondernemen, zoals contact opnemen met huisarts en het aanpassen van de medicatie, kan de ernst van de longaanval verminderen. Op deze manier zijn zelfs opnames te voorkomen.

Dat is belangrijk, want helemaal de oude worden na een longaanval doet de patiënt vaak niet meer. Integendeel: bij elke longaanval is er kans op schade aan de longen die zich niet meer herstelt. Het is dus belangrijk om te voorkomen dat de ene longaanval op de andere volgt. De meeste heropnamen zijn in de eerste weken na ontslag.

Betere patiëntenzorg mogelijk en noodzakelijk

Door tijdig de signalen te herkennen is herhaling van een longaanval te voorkomen. Dit vraagt een proactieve houding van de patiënt. Zorgverleners kunnen daarbij ondersteunen.

Het landelijk zorgpad COPD longaanval beschrijft deze aantoonbaar betere zorg door het bevorderen van transmurale netwerkzorg en na ontslag meer aandacht te schenken aan de signalen van een nieuwe longaanval.   

Kwaliteitsstandaard

De zorg voor patiënten met COPD die omwille van een longaanval worden opgenomen in een ziekenhuis is omschreven in de kwaliteitsstandaard ‘COPD longaanval met ziekenhuisopname.’  Het beschrijft de inhoud van de zorg die tijdens opname, na ontslag en structureel wordt gegeven aan patiënten met COPD en bevat:

• de richtlijn COPD-longaanval met ziekenhuisopname; 
• het landelijk zorgpad COPD-longaanval met ziekenhuisopname, en;
• de patiëntenversie ‘wegwijs bij een longaanval’ en animatiefilms ‘omgaan met een longaanval.’