6.2 Inventarisatie bewegingsmogelijkheden en energieverdeling
Wanneer: tijdens opname
Begripsomschrijving
Herbeoordeel het vermogen tot bewegen, belasting en belastbaarheid van de patiënt en inventariseer de mogelijkheden thuis. Leg de inventarisatie vast in het overdrachtsdocument, zodat na ontslag het behandelplan van start kan gaan.
Praktisch handvat
Inventariseer
- Inventarisatie beweeggedrag;
- Inventariseer bewegingsbeperkingen;
- Inventariseer de mate van balans tussen belasting en belastbaarheid in de thuissituatie;
- Inventariseer of de patiënt op de juiste manier energiemanagement toepast;
- Schrijf de bevindingen en het voorlopige zorgplan in het patiëntendossier en het overdrachtsdocument.
Voorbereiden behandelplan ‘kort na ontslag’
- Start reactivatie in de eerste week na ontslag en neem daarvoor de noodzakelijke stappen;
- Adviseer de patiënt in het ontslaggesprek over deze korte termijn doelstellingen;
- Zie voor overwegingen multidisciplinaire revalidatie (SI 1.4);
- Beoordeel of een fysiotherapeut/ergotherapeut betrokken dient te zijn in de thuissituatie en zorg voor een goede overdracht.
Instrumenten mobiliteit en bewegen
Literatuursuggesties:
- Richtlijnen COPD: KNGF (en stroomschema) , Ergotherapie en NHG-zorgmodule Bewegen;
- Allesoversport.nl;
- Move2improve-longen (onder constructie);
- Kenniscentrum Sport & Bewegen (o.a. tools 1e lijn en database sport- en beweeginterventies).
Patiëntenmateriaal:
- Patiëntenversie zorgpad COPD, informatievel ‘bewegen’ en ‘goed omgaan met energie’;
- Voorlichtingsfilm (Longfonds): COPD en bewegen en Omgaan met energie;
- Beweegkaart ‘Samen thuis bewegen’.
Overig/tips/voorbeelden:
- Handreiking Digitale Zorgtoepassingen voor patiëntgerichte COPD zorg, in het bijzonder onderdeel Leefstijlfactoren. In deze toolbox wordt een overzicht geboden van de beschikbare digitale toepassingen rondom COPD zorg. Zowel op het gebied van (digitale) voorlichtingsmaterialen, als op het gebied van monitoring, communicatie en gedeelde besluitvorming.
- Zorg voor een goede samenwerking tussen fysiotherapeut en diëtist. Het behalen van een goed resultaat bij de COPD-patiënt met een hoge ziektelast is afhankelijk van de juiste training gecombineerd met de juiste voeding/intake. Als dit niet op elkaar is afgestemd, is de kans van slagen klein.
- Maak in de regio een overzicht van de fysiotherapeuten/ergotherapeuten met specialisatie longen (zie o.a. defysiotherapeut en chronischzorgnet);
- Zorg voor een structureel overleg tussen paramedici 1e en 2e lijn:
- Voorbeeld regionale samenwerking regio Arnhem: N.a.v. de start van het Zorgpad COPD is er een COPD-netwerk fysiotherapeuten Arnhem e.o. geformeerd. Om aan te kunnen sluiten zijn er criteria geformuleerd, om te zorgen voor voldoende kwaliteit. Doelstelling van dit netwerk is: verbeteren kwaliteit van fysiotherapie t.b.v. COPD-patiënten, verbeteren van zorg voor deze patiëntencategorie en optimaliseren van de communicatie onderling tussen zorgverleners. Tijdens bijeenkomsten is er zowel vakinhoudelijk overleg, intervisie en casusbesprekingen;
- Maak een overzicht van de beweeginitiatieven in de buurt. Er zijn meerdere (gratis) sportverenigingen en/of gezondheidscentra die onder andere wandelen onder begeleiding aanbieden. Een voorbeeld hiervan zijn de initiatieven looprecept.nl en gehandicaptensport Nederland;
- Tijdens een inventarisatie onder 1e lijns fysiotherapeuten, werkzaam in de pilotregio West-Brabant, bleek dat 21 van de 51 fysiotherapeuten zich sporadisch of nooit bezighielden met sputumevacuerende technieken tijdens de behandeling van COPD-patiënten. Niet zozeer omdat daar geen indicatie voor zou zijn, maar eerder omdat er minder aandacht aan geschonken werd. Gezien sputumretentie een meedragende factor in het ontstaan van of het in stand houden van een longaanval kan zijn, wordt aangeraden dit een steeds terugkerend onderdeel van de therapie te laten zijn. Dit kan positief bijdragen aan het het effect ophoesten, kortademigheid en voorkomen van (her)opname in het ziekenhuis.
